Doradztwo zawodowe

1. Akty prawne regulujące doradztwo w szkole

- Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (DZ. U. z 2023r. poz. 900).

- Rozporządzenie MEN z dnia 10 lutego 2023 r. w sprawie ramowych planów nauczania (DZ. U. z 2023 r., poz. 277).

- Rozporządzenie MEN z 16 sierpnia 2018 r. w sprawie doradztwa zawodowego(DZ. U. z 2018 r., poz. 1675).

- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego  (Dz. U. z 2019 r. poz. 325)

- Rozporządzenie MEN z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych i ponadpodstawowych oraz placówkach (Dz. U. z 2023 r. poz. 1798).

- Rozporządzenie MEN z dnia 14 września 2023 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz. U. z 2023 r. poz. 2102)

 

2. Informacje wstępne do WSDZ

      Szkoła podstawowa to pierwszy etap zorganizowanej nauki i czas, w którym młody człowiek poznaje siebie, swoje zainteresowania i mocne strony. Zaczyna eksplorować świat zawodów, a także podejmować pierwsze decyzje edukacyjno-zawodowe. Intensywnie nabywa i rozwija kompetencje społeczne. Środowisko szkolne wspiera ucznia w samopoznaniu, a prawidłowy jego rozwój fizyczny, emocjonalny i społeczny warunkuje powodzenie na dalszej ścieżce edukacyjno-zawodowej.


 3. Założenie WSDZ oraz cele orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego obejmuje ogół działań mających na celu prawidłowe przygotowanie uczniów do podejmowania decyzji edukacyjno-zawodowych. Główne założenia:

- WSDZ to celowe, systematyczne i zaplanowane działania podejmowane przez szkołę,

- Placówka realizuje koncepcję uczenia przez całe życie,

- Działania realizowane są w sposób spójny zgodnie z programem realizacji na każdy rok szkolny.

 

 

4. Realizatorzy działań związanych z doradztwem zawodowym w szkole
   Dyrektor:

- odpowiada za organizację działań związanych z doradztwem zawodowym,

- zapewnia warunki do realizowania w szkole zajęć orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego.
Doradca zawodowy w szkole:

- systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na działania związane z realizacją doradztwa zawodowego,

- prowadzenie zajęć z zakresu doradztwa zawodowego,

- opracowywanie we współpracy z innymi nauczycielami „Wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego”,

- gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych,

- współpraca z innymi nauczycielami w tworzeniu i zapewnieniu ciągłości działań w zakresie zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu.
Wychowawcy:

- określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów,

- realizują tematy związane z doradztwem zawodowym na godzinach wychowawczych,

- współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.
Nauczyciele :

- określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów,

 - współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

Pedagog/psycholog:

- określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów,

- współpracują z wychowawcami klas w ramach realizowania działań z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego dla uczniów,

- włączają się w proces podejmowania przez uczniów decyzji edukacyjnych i zawodowych (informacje dotyczące ucznia wynikające z pracy specjalisty).

Nauczyciele-wychowawcy w świetlicy szkolnej:

- włączają w zajęcia realizowane w świetlicy szkolnej treści z zakresu orientacji zawodowej,

- organizują w sali kąciki związane z różnymi zawodami,

- rozpoznają i wspierają w rozwoju zdolności i uzdolnienia uczniów,

- udzielają uczniom informacji o możliwościach korzystania z usług doradcy zawodowego.

Nauczyciel-bibliotekarz:

- współpracuje z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym,

- aktualizuje i udostępnia zasoby dotyczące doradztwa zawodowego,

- włącza się w organizowane przez szkołę i instytucje zewnętrzne wydarzenia z zakresu doradztwa zawodowego.

 

Pielęgniarka:

- udziela informacji o kwestiach zdrowotnych ważnych w kontekście zawodów wybieranych przez uczniów,

- organizuje dla uczniów spotkania dotyczące dbania o zdrowie i bezpieczeństwo oraz kształtowania właściwych nawyków – adekwatnych do zawodów wybieranych przez uczniów.

 5. Adresaci działań w zakresie doradztwa zawodowego

Działania związane z realizacją doradztwa zawodowego kierowane są do:

- uczniów,

- rodziców/prawnych opiekunów
- nauczycieli.

Działania kierowane do uczniów
1) udzielanie porad i konsultacji indywidualnych;

2) prowadzenie zajęć w ramach lekcji wychowawczych i zajęć edukacyjnych związanych tematycznie z obszarami: poznawanie własnych zasobów; świat zawodów i rynek pracy; rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie; planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno – zawodowych;

3) prowadzenie zajęć doradztwa zawodowego w klasach VII – VIII;

4) aranżowanie sytuacji sprzyjających poznawaniu własnych zasobów np. poprzez udział w konkursach, przygotowywanie określonych zadań na zajęcia przedmiotowe, udział w organizowaniu uroczystości i imprez szkolnych;

5) prowadzenie kół zainteresowań;

6) organizowanie spotkań z przedstawicielami instytucji rynku pracy;

7) stwarzanie okazji do udziału w wydarzeniach takich jak np. targi edukacyjne;

8) umożliwianie udziału w spotkaniach informacyjnych z przedstawicielami szkół ponadpodstawowych;

9)informowanie o ofercie kształcenia w szkołach programowo wyższych;

10) umożliwienie udziału w spotkaniach z absolwentami szkoły (prezentacje ścieżek rozwoju edukacyjno – zawodowego);

11) organizowanie spotkań z przedstawicielami zawodów;

12) organizowanie spotkań z inspirującymi osobami (pasjonatami, autorami innowacyjnych rozwiązań – młodymi ludźmi, którzy odnieśli sukces zawodowy);

13) organizowanie wycieczek , w trakcie których poznaje się różne zawody ;

14)umożliwienie dostępu do informacji edukacyjno – zawodowej poprzez strony internetowe szkoły, szkolne konto Facebooka, tablice informacyjne;

15)organizowanie kącików zawodoznawczych, np. w świetlicy szkolnej, w salach edukacji wczesnoszkolnej;

16) udostępnianie materiałów multimedialnych (np. gier edukacyjnych, filmów i innych e-zasobów) ułatwiających samopoznanie, podejmowanie decyzji edukacyjnych i zawodowych;

17) prowadzenie projektów edukacyjnych tematycznie powiązanych z orientacją zawodową oraz doradztwem zawodowym.

6. Działania kierowane do rodziców

1)  systematyczne przekazywanie wiedzy o dziecku, jego umiejętnościach, zainteresowaniach;

2) organizowanie spotkań informacyjno – doradczych z doradcą zawodowym w szkole;

3) inicjowanie kontaktów z przedstawicielami instytucji działających na rynku pracy;

4) organizowanie spotkań z przedstawicielami firm lokalnego rynku pracy;

5) prowadzenie konsultacji dotyczących decyzji edukacyjno – zawodowych uczniów;

6) informowanie o targach edukacyjnych;

7) udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych (między innymi poprzez: biblioteczkę publikacji, stronę internetową szkoły, szkolne konto Facebooka, tablice informacyjne);

8) włączanie rodziców w szkolne działania związane z orientacją zawodową i doradztwem zawodowym.

 

 

 

7. Działania kierowane do nauczycieli, wychowawców, specjalistów:

1) uświadamianie konieczności realizowania programu WSDZ na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego;

2) umożliwienie udziału w projektach, kursach i szkoleniach związanych z obszarem doradztwa zawodowego, wymiana doświadczeń;

3) organizowanie lekcji otwartych;

4) organizowanie szkoleniowych posiedzeń rady pedagogicznej;

5) inicjowanie kontaktów z przedstawicielami instytucji rynku pracy;

6) organizowanie spotkań z przedstawicielami firm lokalnego rynku pracy;

7) udostępnianie zasobów z obszaru doradztwa zawodowego;

8) wspieranie w realizacji zadań doradztwa zawodowego.

 

8.Treści programowe

W programie uwzględniono cztery obszary celów
- Poznawanie własnych zasobów, m.in.: zainteresowań, uzdolnień, mocnych i słabych stron jako potencjalnych obszarów do rozwoju, ograniczeń, kompetencji(wiedzy, umiejętności i postaw), wartości, predyspozycji zawodowych , stanu zdrowia.
- Świat zawodów i rynek pracy, m.in. :poznanie zawodów, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o zawodach i rynku pracy, umiejętność  poruszania się po nim, poszukiwanie i utrzymanie pracy.
- Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie, m.in. : znajomość systemu edukacji i innych form uczenia się, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o formach i placówkach kształcenia, uczenie się przez całe życie.
- Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych, m.in.: planowanie ścieżki edukacyjnej i zawodowej z przygotowaniem do zdobywania doświadczenia zawodowego oraz refleksji nad nim, podejmowanie i zmiany decyzji dotyczącej edukacji i pracy, korzystanie z całożyciowego poradnictwa kariery.

Zgodnie z modułową strukturą programu w każdej klasie są realizowane cele ze wszystkich czterech wskazanych obszarów: 

POZNAWANIE WŁASNYCH ZASOBÓW

Uczeń:

- rozpoznaje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe oraz stan zdrowia);

- dokonuje syntezy przydatnych w planowaniu kariery edukacyjno-zawodowej informacji o sobie wynikających z autodiagnozy, ocen innych osób i innych źródeł;

- rozpoznaje własne ograniczenia jako wyzwania w odniesieniu do planów edukacyjno-zawodowych;

- charakteryzuje wartości z uwzględnieniem wartości pracy i etyki zawodowej;

- określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji.

ŚWIAT ZAWODÓW I RYNEK PRACY

Uczeń:

- wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz charakteryzuje wybrane zawody, uwzględniając składowe ich opisów, w tym dróg ich zdobywania;

- wyjaśnia zjawiska i trendy zachodzące na współczesnym rynku pracy;

- porównuje własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy i oczekiwaniami pracodawców;

- dokonuje autoprezentacji;

- uzasadnia znaczenie pracy w życiu człowieka;

- analizuje znaczenie i możliwości doświadczania pracy.

RYNEK EDUKACYJNY I UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE

Uczeń:

- analizuje oferty szkolnictwa ponadpodstawowego i wyższego pod kątem możliwości dalszego kształcenia, korzystając z dostępnych źródeł informacji;

- analizuje kryteria rekrutacyjne do wybranych szkół w kontekście rozpoznanych własnych zasobów;

- charakteryzuje strukturę systemu edukacji formalnej oraz możliwości edukacji pozaszkolnej w Polsce;

- określa znaczenie uczenia się przez całe życie.

PLANOWANIE WŁASNEGO ROZWOJU I PODEJMOWANIE DECYZJI EDUKACYJNO-ZAWODOWYCH

Uczeń:

- planuje ścieżki kariery edukacyjno-zawodowej, uwzględniając konsekwencje podjętych wyborów;

- podejmuje decyzje o dalszej drodze edukacyjno-zawodowej samodzielnie lub przy wsparciu doradczym;

- określa marzenia, cele i plany edukacyjno-zawodowe na bazie własnych zasobów;

- identyfikuje osoby i instytucje wspomagające planowanie kariery i wyjaśnia, w jakich sytuacjach korzystać z ich pomocy.

 

9. Metody pracy
W poradnictwie indywidualnym metody stosowane w pracy doradczej to m.in.:
- konsultacje i porady indywidualne,
- diagnoza zainteresowań, mocnych stron.
W poradnictwie grupowym stosowane metody w pracy doradczej to m.in.:
- burza mózgów, dyskusja, pogadanki,
- metody tekstowe jak np. ankiety,
- metoda dramy: inscenizacja i odgrywanie ról,
- metody audiowizualne: filmy, prezentacje multimedialne,
- treningi umiejętności społecznych,
- gry symulacyjne i zabawy,
- zajęcia plastyczne,

- inne

10. Sojusznicy i sieci współpracy
- poradnia psychologiczno-pedagogiczna,
- biblioteka publiczna
- ośrodek doskonalenia nauczycieli,
- centrum kształcenia praktycznego,
- kuratorium oświaty, organ prowadzący
- urząd pracy,
- ochotnicze hufce pracy,
- pracodawcy, przedsiębiorcy,
- organizacje pozarządowe.

11. Korzyści i przewidywane rezultaty wynikające z działań WSDZ-dla uczniów

Uczniowie:
- nabywają kompetencje  niezbędne do rozpoznawania własnych predyspozycji zawodowych,
- potrafią dokonać samooceny, określając swoje mocne strony i zainteresowania, a także uzdolnienia i kompetencje (kl. IV-VI) oraz własne zasoby (kl. VII-VIII),
- poznają czym jest rynek pracy i świat zawodów, wymieniają różne grupy zawodów i podają czynniki wpływające na wybory zawodowe (kl. IV-VI), a także wyjaśniają trendy zachodzące na współczesnym rynku pracy i potrafią dokonywań autoprezentacji (kl. VII-VIII),
- poznają zasady rekrutacji do poszczególnych szkól ponadpodstawowych (kl. VII-VIII),
- uzasadniają potrzebę uczenia się przez całe życie, wskazują sposoby zdobywania wiedzy (kl. IV-VI), określają strukturę systemu edukacji oraz możliwości edukacji 

(kl. VII-VIII),
- określają, kim chcieliby zostać, opowiadają o swoich planach edukacyjno-zawodowych (kl. IV-VI) oraz identyfikują osoby i instytucje wspomagające planowanie ścieżki edukacyjno- zawodowej (kl. VII-VIII).

13. Monitorowanie i ewaluacja WSDZ
- rozmowy z rodzicami/opiekunami prawnymi oraz z uczniami,
- ocena współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym,
- ocena zajęć prowadzonych w klasach VII-VIII z doradztwa zawodowego,
- wypełnianie ankiet przez wychowawców i nauczycieli z przeprowadzonych działań w poszczególnych klasach,

- wystandaryzowane testy i kwestionariusze,

- techniki oparte na informacji zwrotnej.

 

 

 Program realizacji
wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego
na rok szkolny 2023/2024

klasy I-III

 

                                                     

                                                           klasy IV-VI

                                                                           klasy VII-VIII

 

Oddział przedszkolny

 

Tematy realizowane podczas zajęć doradztwa zawodowego

Tematy zajęć dla klas VII

 

Jeden temat zajęć obejmuje jedną jednostkę lekcyjną, tj. 45 minut.

1. Zapoznanie z regulaminami szkoły i zasadami BHP. Wszyscy jesteśmy inteligentni – test inteligencji wielorakich. O czym będziemy mówić na zajęciach z doradztwa zawodowego?
2. Powiedz mi, kim jesteś, a powiem Ci, gdzie pracujesz. Nasze temperamenty – czy ich znajomość może być pomocna w wyborze zawodu?
3. Lepiej później znaleźć siebie niż wcale. Motywacja – co to jest i po co?
4. Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o kwalifikacjach, a boicie się zapytać. Jak się uczę i jak działam? – określamy nasze style uczenia się i dominującą półkulę.
5. Raz, dwa, trzy i wybierasz za mnie Ty! Czy kreatywność potrzebna jest w życiu zawodowym?
6. Cudze zainteresowania, mocne strony, talenty i umiejętności chwalicie, swych nie znacie, sami nie wiecie, co posiadacie.
7. Kto pyta i odpowiada, nie pobłądzi. Komunikacja interpersonalna, czyli jak mówić, jak słuchać, by się porozumieć.
8. Rynek pracy. Świat zawodów.
9. Zawody - zmiany na rynku pracy (zawody przyszłości i przeszłości).
10. Asertywność – komunikacja. Stres - jak sobie radzić z emocjami?

 

Tematy zajęć dla klas VIII

Jeden temat zajęć obejmuje jedną jednostkę lekcyjną, tj. 45 minut.

1. Zapoznanie z regulaminami szkoły i zasadami BHP. Droga, którą idę... Rozpoznajemy możliwe ścieżki kształcenia. Co ma wpływ na moją dalszą drogę kształcenia?
2. Horyzont bliski i daleki. Ograniczenia czy możliwości? Szkoły ponadpodstawowe wokół - nasza mała "giełda edukacyjna". System szkolnictwa - ścieżki kształcenia.
3. Spotkanie z przyszłością. Wywiady z przedstawicielami szkół różnego typu. Oferta edukacyjna powiatu pruszkowskiego i województwa mazowieckiego.
4. Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o kwalifikacjach, a boicie się zapytać. Źródła informacji edukacyjnych. Zasady rekrutacji do szkół, logowanie.
5. Umiejętności a zawód.
6. Lokalny rynek pracy (w tym zawody nadwyżkowe i deficytowe). Zawody z perspektywą.
7. Indywidualna ścieżka kształcenia # CV i listy motywacyjne - jak pisać? Moje CV - moja reklama na rynku pracy.
8. Planuj sprytnie, czyli bądź S.M.A.R.T. Podstawy prawne dotyczące zatrudniania osób młodocianych. Jak zaplanować przyszłość edukacyjno-zawodową?
9. Omawiamy temat zdrowia w kontekście wyboru przyszłego zawodu. Niebezpieczeństwa, zagrożenia, BHP. Rynek pracy.
10. To, co ważne, rzadko bywa pilne, a to, co pilne, rzadko bywa ważne - uczymy się, jak mądrze i rozsądnie zarządzać naszym potencjałem. Autoprezentacja. Asertywność – komunikacja. Stres - jak sobie radzić z emocjami?
11. Ewaluacja programu
12. Informacja zwrotna od uczniów
13. Ankieta, obserwacja, indywidualne rozmowy z uczniami
14. Zbieranie opinii i informacji zwrotnych od rodziców
15. Analiza prac uczniów, wykonywanych w ramach działań z zakresu doradztwa zawodowego

 

 

 

Zatwierdzono do realizacji Zarządzeniem Dyrektora Szkoły nr 5/24/25 z dnia 29.08.2024 r.,

po zasięgnięciu opinii Rady Pedagogicznej  wyrażonej Uchwałą nr 4/24/25 z dnia 29.08.2024 r.